8. Johannes, Sybren, Fimme, Rouke en Roes

Hoe ging het verder met het gezin Jelle Hoogland?
De broers Johannes, Sybren, Rouke, Fimme en zusje Roes groeien op in Woudsend en Sneek en breken met de beroepen van hun voorvaderen. Geen boerenbedrijf, geen timmermannen of kuipers meer. Johannes en Fimme gaan naar de kweekschool en worden onderwijzer! Uit het fotoboek van Roeli Hoogland:

"Sybren had 3 broers en 1 zusters. Ze konden goed leren. Als ze van de lagere school kwamen, dan kwam de 'boven-meester' vragen: "mag hij dóórleren naar de (gratis) normaalschool?" Alle 4 kon niet, er moest ook verdiend worden, dus:

• 1e wél - Johan
• 2e niet - Sybren
• 3e wel - Fimme
• 4e niet - Rouke

Zuster Relofke werd naaister."

Het gezin Hoogland was tamelijk arm. Jelle, hoewel kuiper en wagenmaker van origine werkte in Sneek als vlasbraker in een 'braakhok'. Ongeschoolde en ongezonde arbeid.

Op 12-jarige leeftijd zoeken Sybren en Rouke allerhande baantjes bij de schoenmaker, verver, boekbinder. Later vertrekt Rouke naar Delft, hij wordt daar letterzetter. Sybren blijft in Sneek wonen en wordt handelsagent.

En de kinderen van Jelle Hoogland breken met de gemeente Doniawerstal, waar zoveel generaties Hoogland hebben gewoond. Ze breken zelfs met Friesland.

Johannes Hoogland en Jantje Arema

Johannes is de eerste die vertrekt. Waarschijnlijk door de dan slechte economische situatie komt hij overal terecht: Giethoorn, Zaltbommel, dan weer terug naar Friesland, St. Annaparochie. Hij trouwt met Jantje Arema.

In 1904 vertrekt hij naar Dokkum, om daar een jaartje te werken als 'hoofd der school' en ten slotte verhuist hij buiten Friesland, in 1905 naar Den Haag. Hij wordt daar uiteindelijk hoofd van 'Den ULO-kopschool' aan de van der Parrastraat.

Sybren blijft zijn hele leven in Sneek wonen. Hij is vertegenwoordiger in bakkerswaren. Samen met Jeltje krijgt hij 4 dochters. Hennie, Jeltje, Hanna en Roeli. Alleen Roeli zal trouwen.

Hanna schrijft net als Minnie de Winter kinderboeken ('Een kermismeisje vindt haar weg', 'Anders dan andere meisjes', Diedeltje Dom en het muizenprinsesje', 'Het glazen huisje').
Jeltje werkte in een drogisterij, Hennie werd 'kinderjuf' bij een welgestelde familie in Den Haag. Roeli Hoogland trouwt met Karst de Jong en verhuist naar Groningen.

Jeltje Coens en Sybren Hoogland

Rouke vertrekt naar Delft. Hij trouwt in Sneek in 1902 met Maai Oppenhuizen waarna het echtpaar in Delft gaat wonen. Ze hebben nog op andere plaatsen in Nederland gewoond (waarschijnlijk in Limburg) en de laatste jaren van hun leven woonden ze in Holten Overijssel. Rouke krijgt twee kinderen, Jelle en Maaike.

Maai Oppenhuizen en Rouke Hoogland

Fimme Hoogland is lange tijd de grote onbekende. Naar verluidt staat hij niet op zeer goede voet met zijn broers en zus. Dat blijkt uit de reis naar Holland die Jelle Hoogland en Minnie de Winter in de jaren 30 maken. Ze maken een toer langs alle familieleden maar ze bezoeken Fimme niet (althans, zo blijkt uit de foto's) terwijl hij toch ook in Den Haag woonde, net als Johannes, de vader van Jelle. Ook in het album voor Onno, een album dat Minnie samenstelt door iedereen die ze bezoeken een stukje te laten schrijven, staan briefjes en versjes van allerlei tantes, ooms, neven en nichten maar Fimme en familie schitteren door afwezigheid. Maar op andere familiefoto's staat hij ook weer wel, dus van een echte ruzie zal wel geen sprake zijn geweest.

Fimme Hoogland

Maar niets blijft verborgen voor de volhardende stamboomonderzoeker en inmiddels weten we dat Fimme in 1905 naar Zutphen is vertrokken, om daar als onderwijzer te gaan werken. In Zutphen kreeg hij een zoon (hij was getrouwd met Hendrika Deinum), Willem. In 1908 vertrekt hij ook naar Den Haag en ook hij eindigt daar als 'Hoofd eener school', in dit geval de openbare lagere school aan de Van Hoornbeekstraat (tegenwoordig de Annie M.G. Schmidtschool).

Zo krijgen we dus de bijzonder situatie dat twee broers Hoogland hoofd der school zijn in Den Haag. Hoewel, bijzonder, we weten natuurlijk inmiddels dat ze geen gewone 'hoofden der school' geweest zullen zijn. Nee, ze waren de Peters de Grote onder de schoolhoofden. Den Haag, eens het lachertje op de jaarlijkse onderwijsconferentie, groeit in korte tijd uit tot de onderwijshoofdstad van Europa. De schoolinspectie schrijft hierover:

'Zoo waarlijk Den Haag eener der zwakschten onderwijsgemeentes in Nederland waare, waar kinderen in het algemeen na de basis-scholing het niveau der idiooten net overstijgen en tijdens de middelbare scholing weinig meer bijleeren, zo opmerkelijk is de vooruitgang sinds de beide heeren Hoogland als hoofd der school werkzaam zijn in deze stad. Met Friesche nuchterheid regeren zij hunne scholen waar nu wakkere knapen en frissche meiden opgewekt afstudeeren, klaar voor een gewichtige functie in onze maatschappij. De andere scholen van onze residentie groeien mee met dit hoge niveau van onderwijs, waardoor van heinde en verre onderwijsmenschen Den Haag bezoeken ten einde te leeren hoe men op Hollandsche wijze een school organiseert. Des te opmerkelijker is het dat beide heeren, ondanks het hoge bezoek en de vele blijken van waardeering zo oprecht bescheiden zijn gebleven'.

Afscheid Johan en Fimme, klik voor volledige artikelen.

Overigens zal er later nog een Hoogland hoofd der school worden in Den Haag. Jan Johannes, zoon van Jouke (hoofd der school in St. Nicolaasga) van de Jan Wytzes-tak is weliswaar van een generatie later maar de kans is groot dat er op een gegeven moment drie Hooglands leiding gaven aan scholen in Den Haag.

Fimme krijgt in Den Haag nog een zoon met de welluidende naam Jelle.

Ten slotte Roes, de jongste. Ze trouwt met Henk Schotanus. Ze krijgen twee dochters, Tiny en Jeltje. Het enige wat momenteel bekend is is dat ze de laatste jaren in Hilversum hebben gewoond. Tiny blijft ongehuwd en gaat in Voorburg wonen, Jeltje (Jelly) trouwt met Wim Koopmans en start een omvangrijke familie.

Zittend Roes Hoogland, Staand Henk, Jelly, Tiny en Jelle